De juiste opstelling is essentieel om eersteklas prestaties te garanderen voor luidsprekers met een achterpoort. Omdat we u de beste sonische ervaring en probleemloos audiogenot willen bieden, onthullen we deskundige tips om luidsprekers met een achterpoort op te stellen.
Wat zijn luidsprekers met een achterpoort?
Luidsprekers met poorten (ook wel bekend als basreflexluidsprekers) zijn ontwikkeld om de basweergave van een luidspreker te verbeteren op basis van een reeks berekeningen (m.b.t. volume en vulling van de kast, wooferweergave en andere variabelen). Basreflexluidsprekers zorgen doorgaans voor een betere basweergave dan luidsprekers met een gesloten behuizing.
Het nadeel van poorten is dat er bij lagere frequenties sprake kan zijn van versmering (‘smearing’) door de overgangsrespons van het ontwerp. Dit wordt beperkt of geëlimineerd door de poort af te stemmen (‘tunen’) op het formaat en het volume van de kast. Dit wordt ook wel een ‘tuned-port’ genoemd. Een ander nadeel kan het verschijnsel ‘chuffing’ zijn waarbij de turbulentie van lucht in de poort hoorbaar wordt.
Luidsprekers met een achterpoort kunnen helpen bij het beperken van deze ongewenste ruis doordat de poort zich niet aan de kant van de luisteraar bevindt. Deze luidsprekers zorgen vaak ook voor een diepere bas, maar zijn bij plaatsing in de buurt van muren gevoeliger dan modellen met een voorpoort die veelzijdiger en vergevingsgezinder omgaan met weerkaatsingen op de muur aan de achterzijde.
Waarom de plek van belang is bij luidsprekers met een achterpoort
Bij een luidspreker met een achterpoort is de vraag hoe de interactie is tussen de energie uit de kast en de begrenzing erachter. Energiegolven weerkaatsen tegen de dichtstbijzijnde begrenzing (in ons geval een muur) en reageren op de rechtstreekse energie aan de voorzijde van de luidspreker. Deze interactie kan bij bepaalde frequenties een energiedip of juist een -boost opleveren waardoor het totale klankbeeld in dat frequentiebereik troebel of onzuiver klinkt.
Er wordt vaak gedacht dat luidsprekers met een achterpoort nooit in de buurt van een muur mogen worden geplaatst en dat luidsprekers die bij een muur worden geplaatst altijd een poort aan de voorzijde of een gesloten behuizing moeten hebben. Dat is niet het geval. Is het mogelijk om de prestaties van een luidspreker met een achterpoort in de buurt van een muur te optimaliseren? Natuurlijk, maar pas op met superlatieven, vooral wat betreft audio.
Best practices voor luidsprekers met een achterpoort
Het is bij het opstellen van luidsprekers met een achterpoort vooral van belang om niet te vergeten uw eigen oren te gebruiken en eerst te zorgen dat de luidsprekers zo goed mogelijk klinken voordat u verder gaat met instellen. Vergeet wat er op de fora wordt gedeeld, vergeet wat die audiofiele vriend adviseert, vergeet wat we hier zeggen en plaats de luidsprekers daar waar ze moeten staan en pas deze simpele richtlijnen toe:
De beste hoek voor luidsprekers met een achterpoort
Het is mogelijk om de virtuele vorm van de ruimte te veranderen door de luidsprekers (‘toe-in’ of toe-out’) in een hoek te plaatsen. Dit helpt niet alleen bij het geluidsbeeld, maar ook bij het afstemmen van de achterpoort op de muur door de reflectiehoek te corrigeren. Houd er rekening mee dat de luidsprekers niet altijd in dezelfde hoek ten opzichte van elkaar staan. Niet alle ruimtes zijn immers symmetrisch en het is dan ook logisch dat de hoek waarin de luidsprekers worden opgesteld dit moet compenseren.
In onze installatiegids voor luidsprekers vindt u meer informatie over de hoek waarin luidsprekers worden opgesteld.
Akoestische behandeling van luidsprekers met een achterpoort
Aan de achterkant van de luidspreker kan dempend materiaal worden geplaatst, maar doe dit wel zorgvuldig. Er is geen slechter geluid dan het geluid in een ruimte die overmatig is gedempt. Beperk weerkaatsingsproblemen door het geluid beter te verspreiden.
Of experimenteer met de poortpluggen of -buizen. Die moeten de hoeveelheid energie uit de poort helpen verminderen of voorkomen dat er zich energie ‘ophoopt’ achter de luidspreker.
Wat is de ideale afstand tussen luidsprekers met een achterpoort en de muur?
De muur achter de luidsprekers kan zowel bij het gebruik van een standaard voor boekenplankluidsprekers of bij vloerstaande ‘torens’ van grote invloed zijn op de basweergave. De muur weerkaatst de uit de luidspreker afkomstige omnidirectionele energie en de energie uit de poort zelf. In dit geval negeren we de omnidirectionele energie uit de kast, aangezien die energie in de meeste thuisconfiguraties gering is (met name als het hoogwaardig ontworpen luidsprekers betreft).
Er zijn twee dingen die gebeuren als geluidsenergie een poort verlaat en in aanraking komt met de muur aan de achterzijde: 1) bepaalde frequenties krijgen een boost, en 2) bepaalde frequenties nemen af.
Als frequenties een boost (sympathische resonantie) krijgen dan neemt de energie van de oorspronkelijke (rechtstreekse) frequentie toe. Dit betekent dat het geluid op die frequentie kunstmatig hoger wordt (te veel bas). Als die frequentie enigszins wordt uitgesmeerd (en meestal pas arriveert na de rechtstreekse energie afkomstig van de voorzijde) dan levert dat een troebel, onzuiver geluid op.
Een frequentie wordt gedempt zodra deze destructief in aanraking komt (uit fase) met de rechtstreekse energie waardoor de rechtstreekse en weerkaatste energie worden opgeheven (onvoldoende bas). Dit is het geval als frequenties die door de interactie met de muur, poort en afstand tot de luisteraar (naast andere aspecten) met elkaar uit fase zijn zodra ze het oor bereiken.
We adviseren om in kleine leefruimtes een minimale afstand van 15-30 cm te hanteren tussen luidsprekers met achterpoort en de muur. Probeer verschillende posities uit voor een optimale basweegave en minimale interactie met de ruimte.
Verder weg is niet altijd beter
Het is doorgaans beter om meer afstand te creëren, maar het plaatsen van luidsprekers dichter bij de muur kan wel degelijk verbeteringen opleveren. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar sommige weerkaatsingen (afhankelijk van op welke frequenties het probleem zich voordoet) kunnen verdwijnen door de luidsprekers juist dichter bij de muur te plaatsen. Te dichtbij kan leiden tot een overdreven basweergave en mogelijk zelfs tot een dreunend effect.
Een afstand van 0,85 meter tussen de luidspreker en de muur volstaat doorgaans om problemen met lage frequenties te voorkomen. Er zijn echter ook andere opties als dit niet mogelijk is.
Tips voor optimale basweergave van luidsprekers met een achterpoort
Het verplaatsen van luidsprekers dichter naar of verder weg van de muur helpt vaak om het opstapelen van frequenties te beperken, maar kan ook van invloed zijn op welke frequenties worden afgekapt. Hoe dichter bij de muur de luidsprekers staan opgesteld hoe hoger de beïnvloede frequentie en hoe verder weg, hoe lager. Een kleine aanpassing kan een groot verschil maken, dus verschuif de luidspreker elke keer slechts enkele centimeters of graden.
Beperk overmatige weerkaatsingen of vervorming door akoestische mogelijkheden te benutten of door de plaatsing aan te passen. Kies bijvoorbeeld voor ‘bass traps’, akoestische panelen die zijn ontworpen om laagfrequente geluidsgolven te absorberen. Gebruik deze bass traps in delen en hoeken waar basgolven zich verzamelen, zodat geluid gelijkmatiger wordt verdeeld.
Kies vandaag nog voor KEF’s geavanceerde luidsprekers en subwoofers en ontdek in onze blog meer deskundig advies over het optimaliseren van prestaties.
