In deze gids behandelen we belangrijke terminologie voor uw crossover, en bespreken we instellingen voor low- en high-pass-frequenties en het afstemmen van instellingen op de akoestiek van de ruimte, integratie met subwoofers en meer.
Wat zijn crossover-instellingen en wat is het belang ervan?
Met crossover-instellingen wordt het audiosignaal over diverse frequenties verdeeld en wordt bepaald welke frequenties het sterkst zijn. Zo ontstaat een vloeiender geluid en werken drivers uitsluitend binnen een geschikt frequentiebereik.
Wat is een low-pass-filter?
Het ene deel van uw crossover-instellingen wordt gevormd door een low-pass-filter (LPF of laagdoorlaatfilter). Hiermee worden frequenties beneden een bepaald punt gefilterd (bijv. 80 Hz) voor de driver van de subwoofer. Dit filter is echter geen bakstenen muur en frequenties onder het ingestelde punt worden niet geblokkeerd maar geleidelijk via een ‘slope’ gedempt. Hetzelfde geldt voor een high-pass-filter.
Wat is een high-pass-filter?
Bij een high-pass-filter (HPF of hoogdoorlaatfilter) worden frequenties boven een bepaald punt gefilterd voor de driver van de luidspreker en worden alle frequenties onder dit punt gedempt. Het is van groot belang dat het high-pass-filter en het low-pass-filter elkaar aanvullen om een optimale respons te garanderen tussen alle hoorbare frequenties.
Wat wordt bedoeld met demping?
Bij demping zorgen de crossover-instellingen dat het elektrische signaal van bepaalde frequenties via een equaliser wordt afgezwakt, zodat andere frequenties prominenter worden. Dat geldt met name voor de frequenties boven het instelpunt van het low-pass-filter en beneden het instelpunt van het high-pass-filter. Dit betekent niet dat frequenties die buiten dit bereik vallen niet te horen zijn; ze zijn simpelweg minder krachtig en hebben een lager volume, overeenkomend met de slope. Hierdoor zijn andere frequenties duidelijker waar te nemen.
Wat is een slope als het om audio gaat?
De crossover-slope (of steilheid), ook wel bekend als ‘afrolfrequentie’, bepaalt in welke mate frequenties zich buiten de ingestelde high-pass- en low-pass-punten in de soundscape bevinden. Hoe meer het aantal decibels afwijkt van de crossover-instellingen hoe groter de demping.
De crossover-slope maakt ook inzichtelijk hoe lang het duurt voordat alle frequenties gedempt worden. Hierbij wordt rekening gehouden met de vertragingstijd van elektrische componenten en wordt de snelheid bepaald waarmee het signaal per octaaf toe- of afneemt. Dit is doorgaans bij een volume van -24 decibel per octaaf verwijderd van de frequentie.
Bij een slope van -24 dB daalt het geluidsniveau met 24 dB per octaaf weg van het crossover-punt. Als het high-pass-filter (HPF) is ingesteld op 80 Hz, dan is het geluid bij 40 Hz (één octaaf lager) 24 dB stiller dan bij 80 Hz.
Bij een halve octaaf lager (in dit geval circa 60 Hz) is het geluid 12 dB stiller. En bij 70 Hz (net onder de crossover) is de afname slechts 6 dB. Daarom is het zo belangrijk om HPF- en LPF-instellingen nauwkeurig op elkaar af te stemmen, zodat de overlap vloeiend en uitgebalanceerd klinkt.
Inzicht in frequentiebereik en het effect op de helderheid van audio
Hoe KEF-luidsprekers en -subwoofers omgaan met frequenties wordt mede bepaald door de verschillende crossover-frequenties. De integratie met een subwoofer verloopt doorgaans vloeiender bij het instellen van een crossover op 80 Hz. 120 Hz kan helpen als kleinere luidsprekers minder goed in staat zijn om lagere frequenties te produceren, hoewel de subwoofer hierdoor misschien makkelijker te lokaliseren is.
Crossover-instellingen aanpassen
Er zijn voorgeprogrammeerde subwooferinstellingen beschikbaar in de KEF Connect-app voor configuraties in combinatie met KEF LS Wireless-luidsprekers en KEF-subwoofers. Gebruik deze instellingen als basis om te experimenteren en het systeem naar wens af te stellen.
Vergeet niet dat de HPF- en LPF-instellingen op elkaar moeten worden afgestemd aangezien deze filters niet al het geluid boven of beneden de ingestelde crossover-punten blokkeren. Tussen die twee punten bevindt zich nog steeds belangrijke audio-informatie die correct moet worden verwerkt. Als de filters niet correct worden ingesteld dan kan het zijn dat het middenbereik te weinig of juist te veel geluid produceert waardoor het mogelijk lastiger is om uw luidsprekers en subwoofer vloeiend in elkaar te laten overlopen.
De HPF- en LPF-instellingen moeten zodanig in balans zijn dat het geluid over het gehele hoorbare bereik hetzelfde is.
Crossover-instellingen afstemmen op luidsprekers en subwoofers
Voor optimale crossover-prestaties is het essentieel dat de fase-afstemming tussen luidsprekers en subwoofers constructief is. Er kunnen fases verloren gaan door verkeerde afstemming en de geluidskwaliteit kan afnemen doordat bepaalde frequenties afzwakken of verdwijnen. Het aanpassen van de faseregeling op de subwoofer kan hierbij helpen.
Tips om crossover-instellingen te perfectioneren voor uitgebalanceerd geluid
Het high-pass-filter wordt doorgaans tussen 50 en 120 Hz ingesteld en het low-pass-filter tussen 40 en 250 Hz. Begin door het low-pass-filter in te stellen op 80 Hz en het high-pass-filter op 160 Hz en experimenteer vervolgens met deze instellingen om uw persoonlijke voorkeur te bepalen.
Test de instellingen door muziek op lage, midden en hoge frequenties af te spelen en zorgvuldig te luisteren of er vervorming is te horen. Houd er rekening mee dat luidsprekeropstelling, akoestische behandeling en de kwaliteit van de bekabeling ook allemaal van invloed kunnen zijn.
De impact van de akoestiek in de ruimte op crossover-instellingen
De akoestiek van de ruimte (zoals staande golven en weerkaatsingen) is van grote invloed op het ideale crossover-punt. In ruimtes met een afwijkende indeling is het van belang om te experimenteren met crossover-instellingen en de juiste frequentie te vinden om de effecten van die indeling te minimaliseren. Ook een akoestische behandeling kan helpen om ongewenste effecten te beperken.
In kleinere ruimtes vereist het gebruik van meerdere subwoofers doordachte crossover-instellingen om modderig geluid of overlappende basklanken te voorkomen. Het is cruciaal dat de bas gelijkmatig over de ruimte wordt verdeeld en een naadloze overgang kan lagere crossover-instellingen vereisen.
Bekijk onze blog voor meer deskundige tips over het personaliseren van uw audiobeleving.
